Deuren
Samenstellingen zijn vreemde dingen in de Nederlandse taal. Samenstellingen met het woord "deur" zijn wel heel merkwaardig.
Voorzetsel
Wanneer het eerste deel van de samenstelling een voorzetsel is, zoals in:
- Voordeur, Achterdeur, Zijdeur, Binnendeur, Tussendeur
- Onderdeur
- zit niet aan de onderkant van het huis, het is het onderste deel van een dubbele deur;
- Bovendeur
- is het bovenste deel van een dubbele deur.
Zelfstandig naamwoord
Als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is
krijgen we woorden als:
- Autodeur, Balkondeur, Bergingdeur, Celdeur, Garagedeur, Huisdeur, Kastdeur, Kelderdeur, Kerkdeur, Liftdeur, Poortdeur, Saloondeur, Schuurdeur, Sasdeur, Sluisdeur, Straatdeur, Suitedeur, Tuindeur, Winkeldeur, Zolderdeur.
- Hier geeft de naam steeds aan waarin de deur zit.
Maar dit klopt weer niet voor deuren als: - Ebdeur, Glasdeur, Hordeur, Nooddeur, Louvredeur, Paneeldeur, Spiegeldeur, Stolpdeur, Stormdeur, Toegangsdeur, Touniquetdeur, Traliedeur, Verbindingsdeur, Vleugeldeur, Vloeddeur.
Werkwoord
Dan heb je natuurlijk samenstellingen met een werkwoord als:
- Branddeur, Draaideur, Kanteldeur, Klapdeur, Klepdeur, Laaddeur, Roldeur, Schuifdeur, Schutdeur, Valdeur, Vouwdeur.
- Maar een:
- Branddeur: Brandt niet, maar houdt de brand tegen;
- Laaddeur: Laadt niet, maar gaat open om vracht te laden;
- Tochtdeur: Tocht niet, maar houdt de tocht tegen.
- En wat is odeur, grandeur?
Dubbel-1
Wat te denken van de keukendeur ? Duidelijk is dit een deur in de keuken, maar gezien vanuit bijvoorbeeld de aangrenzende gang. Als je in de keuken staat is het plotseling een gangdeur geworden, dus een deur kan meer dan een naam hebben:
- Keukendeur van buiten gezien,
- Buitendeur vanuit de keuken;
- Keukendeur vanuit de gang,
- Gangdeur vanuit de keuken.
Dubbel-2
Omgekeerd bestaan er ook deuren, die twee betekenissen hebben:
- Saloondeur
- De deur van een saloon of een bepaald type deur;
- Onderdeur(tje)
- De onderste helft van een dubbele deur of een klein mannetje.
Besluit
Heeft u nog leuke voorbeelden van samenstellingen met deur,
mail ze even door s.v.p. dan vul ik deze pagina aan.